خەڵاتی قەڵەمی هەژار بۆ؟

     لەكاتێكدا پێشكەوتنی تەكتۆلۆجیا و داهێنانی (زیرەكی دەستكرد-AI) لەلایەن خودی مرۆڤەوە، تەنگی بە جیهان و مرۆڤەكانی سەر ڕووی زەوی هەڵچنیووە....لەكاتێكدا خەریكە مرۆڤ خۆی دەكاتە قوربانی داهێنانەكانی، زانكۆی كوردستان لە شاری (سنە)ی ئازیز، كاری بۆ ئەوە كرد، بەها بۆ مرۆڤ و لەنێو مرۆڤەكانی سەر ڕووی زەویش، بەها بۆ كورد و زمانی كوردی بگێڕێتەوە. لەم بوارەددا (مەڵبەندی كوردستان ناسی زانكۆی كوردستان) وەك تاكە ناوەندێكی زانستی كوردی لە وڵاتی ئێران، توانی لە رێگای (خەڵاتی قەڵەمی هەژار)، گیانێك بە بەر نووسین و زمانی كوردیدا بكاتەوە. ئەوەش دوای هەولێكی (دوانزە) ساڵی، یەكەمین دیداری خەڵاتی قەڵەمی هەژاری كردە دیاری بۆ هەموو ئەوانەی بە زمانی كوردی دەنووسن و دەخوێننەوە. دیدارەكەشی لە ڕۆژانی (چوارشەممە و پێنجشەممە) بەروارەكانی (7-8ی جۆزەردانی1404كۆچی هەتاوی) بەرامبەر بە (28-29ی مایسی2025زایینی) لە هۆڵی مەولەوی زانكۆی كوردستان بەڕێوە برد. 
     لە دیدگای بەندەوە وەك پسپۆڕێكی مێژوو و یەكێك لە بەشداربووانی یەكەمین خەڵاتی قەڵەمی هەژار، زۆر خەمخۆرانە و سەركەوتوانە بە ئەنجام گەیاند. لەلایەك ناو و پێگە و خزمەتەكانی (هەژار موكریانی) بەرز ڕاگرت. لەلایەكی دیكەوە پێگەی ئەو و كارەكانی هێنایە ناوەندێكی ئاكادیمی زانكۆیەك، كە ناو و مۆركی كورد و كوردستانی هەڵگرتبوو. ئەمەو جگە لەوەی هەژار موكریانی لە دەڤەری موكریانەوە هێنایە پایتەختی میرنشینی ئەردەڵان و مەڵبەندی پارێزگای كوردستانی وڵاتی ئێران، تا لە ناوەندێكی زانستی وەك (زانكۆی كوردستان)، یاد و مێژوو و هەوڵەكانی بەرز و پیرۆز رابگیرێت. بیرۆكەی ئەو كارە لەلایەن هەر كەسێك و ناوەندێكەوە داهێنرابێت و دواتر بە هەوڵی هەر كۆمەلێك، كەوتبێتە سەر ڕاستە ڕیگای خۆی، جێگای ئەوپەڕی قەدرزانییە. جارێك هەڵبژاردنی كەسایەتییەكی دیاری وەك (عەبدولڕەحمان شەرەفەكەندی) ناسراو بە (هەژار) بۆ ئەو چالاكییە زانستییە، زۆر لە شوێنی خۆیدا بوو. ناوبراو: وێڕایی ئەوەی شاعیر و زمانەوانێكی گەورەی كورد بوو، وەرگێرێكی دیار و خەمخۆرێكی زمان و ئەدەبی كوردی و تەنانەت فارسیش بوو، بۆیە رێزگرتن لەو كەسایەتییەی كورد و ناوانی خەڵاتێك بەناوییەوە، نەك هەر رێزگرتن بوو لەو كەسایەتییە خوێنەوارەی كورد، بەڵكو رێزگرتنیش بوو لە زمان و ئەدەب و مێژووی كورد. ئەمەو بەدەنگەوە هاتنی هەموو ئەوانە بوو بە رێچكەی (هەژار موكریانی)دا ڕۆیشتن و درێژەیان بە كاروانەكەیدا. ئەوەشی لە یەكەمین خەڵاتی هەژارداو لە ماوەی (دوو) ڕۆژی پڕ لە ووتەی زانستی و قسەی دڵسۆزانە بیسترا. هەموو ئەوانەش بەو مانایە بوون، كە نەك هەر (هەژار موكریانی) لە دڵی ملیۆنان هاونەتەوە و هاونیشتمانییەكانی بە زیندوویی مایەوە، هەزاران (هەژار موكریانی) تری بە كۆمەڵگای كوردی شاد كردەوە. بەتایبەت دوای ئەوەی زانكۆی كوردستان ژمارەیەكی بەرچاو، كوردانی كۆی بەشەكانی كوردستان و كوردانی خۆراسان و كۆی وڵاتی ئێران و دەرەوەی لە شاری (سنە)ی مەڵبەندی ئوستان و زانكۆی كوردستان كۆكردەوە. لەو كارەشدا نەك هەر دەیان ئاكادیمی و مامۆستا و فەرهەنگی و ئەدەب دۆستی بە یەك شاد كردەوە، هەوڵ و بەرهەمەكانی هەریەك لەوانی بە بەرامبەرەكانی ناساند. ئەمەو جگە لەوەی خەڵاتی تایبەتی بەخشییە دیارترین ئەوانەی باشترین بەرهەمیان لە بوارەكانی (هۆنراوە، ئەدەبی منداڵان، ڕۆمان، مێژوو، فەلسەفە، وەرگیڕان) نووسی. بەوەش كۆی شاعیران و ئەدەیبان و مێژوونووسان و بیرمەند و وەرگێرانی كوردی هاندا، بە گوڕتر لە جاران بكەونە خۆیان و هەر لە ئێستاوە كار بۆ نووسینی بەرهەمی باشتر و جوانتر بۆ یەكێك لەو بوارانە بكەن، تا لە كێبڕكی دووەمی خەڵاتی قەڵەمی هەژاردا، پیشكەشی بكەن و ببنە براوەی یەكێك لە خەڵاتەكان. 
     بەرز و پیرۆز بێت (خەڵاتی قەڵەمی هەژار). دەستخۆشی و ماندوونەبوون بۆ هەموو ئەوانەی ناوی هەژار و قەڵەمەكەی هەژاریان بەرز ڕاگرت و بە شكۆداری هێشتیانەوە. بەردەوامیش بۆ دووەمین و سێیەمین و هەزارهەمین، خەڵاتی قەڵەمی هەژار.
بەوپەڕی پێزانینەوە

پڕۆفیسۆر دكتۆر كەیوان ئازاد ئەنوەر
سولەیمانی
13ی جۆزەردانی1404كۆچی هەتاوی